MEDIATOR – KTO TO?

Wbrew oczekiwaniom niektórych, nie jest to arbiter, rozjemca, czy ktoś kto zastępuje sąd w szybszym rozstrzygnięciu sprawy. Wbrew oczekiwaniom innych, najczęściej prawników, nie musi być to osoba z wykształceniem prawniczym. Kim nie jest, już wiemy, a kim jest lub kim powinien być mediator? Osobą wyspecjalizowaną w komunikacji, która dzięki swojemu warsztatowi efektywnie wspiera komunikację pomiędzy stronami, które angażują się w rozwiązanie problemu. Mediator nie rozstrzyga problemu stron, nie ocenia ich stanowisk i propozycji, nie jest osobą, do której należy zwrócić się o opracowanie treści porozumienia (ugody) pomiędzy stronami. Od mediatora należy oczekiwać bezstronności, czyli takiego samego wspierania stron, neutralności – braku osobistego zainteresowania w sposobie rozwiązania problemu stron, a przede wszystkim wsparcia w prowadzeniu rozmów, nierzadko trudnych, ale prowadzących do rozwiązania problemu leżącego pomiędzy stronami.

SCHEMAT MEDIACJI

Przedstawiony tutaj schemat mediacji odnosi się do sposobu prowadzenia mediacji przeze mnie. Nie jest on szczególnie odmienny od sposobów mediacji wykorzystywanego przez innych mediatorów, należy mieć jednak na uwadze, że mediacja nie jest sformalizowanym postępowanie, więc każdy mediator ma swój „przepis”.

Po otrzymaniu wniosku, czy też skierowania z sądu o przeprowadzenie mediacji, potwierdzam to wobec stron i ich pełnomocników, przesyłając projekt umowy o przeprowadzenie mediacji. O ile w wypadku mediacji pozasądowej wydaje się to oczywiste, to przy mediacjach ze skierowania sądowego zdarza się budzić zdziwienie przesłanie umowy. W istocie wynika to wprost z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 183⁵) ustalających, że wynagrodzenie i zwrot wydatków mediatora obciąża strony i mediator pobiera je od stron. Nadto proponuję  by strony przedstawiły okoliczności dotyczące sprawy i ich aktualne stanowisko. 

Czasami, po potwierdzeniu warunków i podpisaniu umowy, kontaktuję się z każdą stron odrębnie dla uściślenia pewnych okoliczności i ustalenia wspólnego spotkania.

Podczas wspólnego spotkania przypominam o charakterze i celu mediacji potwierdzając warunki jej prowadzenia. W trakcie wspólnego spotkania każda ze stron ma możliwość prezentacji swojego stanowiska i punktu widzenia.

Jeżeli wnioskuje o to którakolwiek ze stron lub mediator dochodzi do przekonania o zasadności, robimy przerwę we wspólnym spotkaniu i każda ze stron ma oddzielne pomieszczenie do swojej dyspozycji i możliwość rozmowy wyłącznie z mediatorem, który przekazuje uzgodnione informacje pomiędzy stronami.

Po powrocie na wspólne spotkanie strony podejmują decyzję, co do dalszego losu mediacji, co może oznaczać przerwę i ustalenie nowego terminu spotkania, zawarcie porozumienia lub zakończenie mediacji bez podpisania ugody.

Każda ze stron otrzymuje odpis protokołu mediacji. Jeżeli strony zawarły ugodę stanowi ona załącznik do protokołu, a jej odpis jest wręczany stronom.

PROTOKÓŁ MEDIACJI 

W myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 183¹²) protokół z przebiegu mediacji zawiera wskazanie miejsca i czasu przeprowadzenia mediacji, jak również oznaczenie mediatora i stron wraz z adresami oraz wynik mediacji. Protokół jest podpisywany wyłącznie przez mediatora. W wypadku zawarcia ugody jej treść może być zamieszczona w protokole lub stanowić załącznik do niego. Niezależnie od przyjętego rozwiązania, ugodę podpisują wyłącznie strony. W wypadku niemożności podpisania ugody przez którąkolwiek ze stron, zostaje to stwierdzone przez mediatora w protokole. Stronom doręczany jest odpis protokołu, a tym samym również odpis ugody. Brak jest podstaw dla sporządzania ugody w wielu egzemplarzach, na przykład po jednym dla każdej ze stron i sądu. W związku z tym, że podpisując ugodę strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, to w wypadku konieczności posłużenia się zatwierdzoną ugodą, otrzymają stosowny odpis z sądu.

UGODA

Ugoda jest sformalizowanym odzwierciedleniem porozumienia wypracowanego przez strony. Podkreślenia wymaga fakt wypracowania porozumienia przez strony, a nie skorzystania z gotowca przygotowanego przez osoby, którym wydaje się, że są mediatorami lub narzucanego przez nie winny sposób rozstrzygnięcia problemu. Jeżeli oczekujemy, że ugoda będzie realizowana, to najbardziej temu sprzyja przekonanie każdej ze stron, że ugoda zawiera przemyślane, samodzielnie wypracowane rozwiązanie, które każda ze stron z przekonaniem zaakceptowała. Ugody zaproponowane, czy wręcz narzucone przez osobę trzecią, również pełnomocnika, w największym stopniu wypełniają grupę ugód, które wymagają przymusowej realizacji poprzez egzekucję komorniczą.

Nie wyłącza to współpracy z pełnomocnikiem nad sformułowaniem ostatecznej treści ugody, która ma być skierowana do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, co nada jej charakter równoważny ugodzie zawartej przed sądem. Przy czym należy zwrócić uwagę na to, że to nie mediator, jako osoba bezstronna, neutralna i nie zawsze mająca wykształcenie prawnicze, jest odpowiedzialny za formułowanie zapisów ugody. Za ugodę odpowiadają wyłącznie strony, a przy braku doświadczenia w formułowaniu tego typu dokumentów, które będą weryfikowane przez sąd, wskazanym jest skorzystanie z usług profesjonalisty, adwokata lub radcy prawnego.

SPOTKANIE INFORMACYJNE

W myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 183⁸ §4) sąd może wezwać strony do udziału w spotkaniu informacyjnym. W praktyce spotkania takie mają miejsce na terenie sądu i są prowadzone przez mediatorów, którzy prowadzą je nieodpłatnie. Celem spotkania informacyjnego jest przedstawienie polubownych metod rozwiązywania sporów w szczególności mediacji. W spotkaniu udział powinny wziąć udział strony, czyli osoby bezpośrednio, których dotyczy problem, a nie ich pełnomocnicy. Zakładając, że pełnomocnik jest adwokatem lub radcą prawnym, to winien on posiadać niezbędną wiedzę w tym zakresie. Nieuzasadniona nieobecność na spotkaniu informacyjnym może skutkować nałożeniem obowiązku zwrotu kosztów poniesionych w związku ze stawiennictwem drugiej strony.

Spotkanie informacyjne nie służy pozyskiwaniu przez osobę prowadzącą (mediatora) informacji na temat sprawy jaka dotyczy stron biorących udział w spotkaniu, jak również proponowaniu swoich usług jako mediatora, czy wręcz przekształcania spotkania informacyjnego we wstępną mediację i umawianie kolejnych spotkań mediacyjnych.